ارز دیجیتال اتریوم (ETH) چیست؟
میتوان به گونه‌ای دیگر و زبانی ساده‌تر به پرسش «اتریوم چیست؟» پاسخ داد و آن را تعریف کرد. مثلا می‌توانیم بگوییم: «اتریوم یک پلتفرم آزاد مبتنی بر فن آوری بلاک چین است که توسعه دهندگان را قادر می‌سازد تا برنامه‌های غیر متمرکز خود را روی آن پیاده سازی کنند.» شاید این پرسش هم برایتان پیش بیاید که: «آیا اتریوم شبیه بیت کوین است؟» در پاسخ باید بگوییم که هم بله و هم نه. در واقع اتریوم هم مانند بیت کوین می‌تواند به عنوان ارز دسته‌بندی شود اما کاربردهای اتریوم بسیار متفاوت‌تر از بیت کوین است. برای درک بهتر اتریوم ابتدا بهتر است کمی با بلاک چین و نحوه کار آن آشنا شوید.
اتریوم و بیت کوین چه شباهت‌هایی به هم دارند؟
بلاک چین بیت کوین برای پیگیری مالکیت پول دیجیتال – بیت کوین – استفاده می‌شود. اما بلاک چین اتریوم برای اجرای کد‌های برنامه نویسی برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. مانند بیت کوین، اتریوم نیز یک بلاک چین توزیع شده عمومی است. اگر چه تفاوت‌های فنی زیادی بین این دو وجود دارد اما مهمترین تفاوت این دو اهداف و قابلیت‌هایشان است. بیت کوین یک برنامه کاربردی خاص از فناوری بلاک چین است. در واقع بیت کوین با هدف ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی، همتا به همتا و غیرمتمرکز ایجاد شده است.
برای درک بیشتر این موضوع، بلاک چین بیت کوین را سیستم عاملی در نظر بگیرید که فقط یک نرم افزار به نام بیت کوین روی آن اجرا می‌شود. در نقطه مقابل، بلاک چین اتریوم را سیستم عاملی در نظر بگیرید که هزاران نرم افزار و سرویس مختلف می‌توانند روی آن فعالیت کنند. با این حساب، درک مفهوم «توکن» برایتان آسان‌تر خواهد شد. در واقع یک توکن، ارز برنامه‌‌ای غیرمتمرکز است که خودش بلاک چین خصوصی ندارد و از بلاک چین‌های دیگر مثل اتریوم استفاده می‌کند.
در بلاک چین اتریوم، به جای کار برای استخراج بیت کوین، ماینرها برای یک ارز دیجیتال رمزنگاری شده به نام «اتر» که شبکه را تامین می‌کند، کار می‌کنند. اتر یک ارز دیجیتال تجاری و قابل حمل است که برای پرداخت هزینه‌های تراکنش نرم افراز مورد نظر، توسط توسعه دهندگان نرم افزار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آیا بیت کوین و اتریوم، آینده مشترکی دارند؟
بیت کوین پیشگام ارزهای دیجیتال است؛ این شبکه نوعی نرم افزار روی یک بلاک چین است. با این حال، بیت کوین فقط یک نرم افزار است. مثلا ایمیل یکی از کاربردهای اینترنت است اما فقط یکی از هزاران کاربرد این فناوری است. دکتر «گاوین وود» از بنیانگذاران اتریوم در این باره می‌گوید: «تصور کنید در خیابان هستید و می‌خواهید تاکسی بگیرید. از اسنپ درخواست خودرو می‌کنید و یک ماشین خودران – بدون راننده – شما را سوار می‌کند. تاکسی شما را به یک پمپ بنزین می‌برد و هزینه سوخت را از پول مسافرهای قبلی‌اش پرداخت می‌کند. سپس شما را به مقصدتان می‌رساند و کرایه سفرتان هم از کیف پول الکترونیکی شما پرداخت می‌شود. در زمانی که تاکسی در حال رساندن شما به مقصد است، به صورت خودکار هزینه بیمه سالیانه و بدهی ماهانه مالک خود را هم می‌پردازد. بعد از پیاده کردن شما هم به یک تعمیرگاه می‌رود تا عیب‌های احتمالی اتومبیل را تعمیر کند.» شاید با خودتان فکر کنید که این‌ها صحنه‌ای از یک فیلم علمی و تخیلی باشند، اما این آینده جهان است. قراردادهای هوشمند می‌توانند آینده جهان را بسازند.
قرارداد هوشمند چیست؟
یک پروتکل است که از آن برای تنظیم قراردادها استفاده می‌شود. در واقع قرارداد هوشمند، یک پروتکل ویژه است که برای مشارکت، تأیید یا اجرای مفاد یک قرارداد خاص، فعال می‌شود. قراردادهای هوشمند، و فرایندها را به صورت کاملا تضمینی و بدون حضور اشخاص ثالث انجام می‌دهند. فعالیت و ثبت‌های قرارداد هوشمند، قابل پیگیری و غیر قابل برگشت هستند. این قراردادها به طور خودکار، شامل تمام اطلاعات مربوط به شرایط قرارداد و اجرای تمام اقدامات هدف گذاری شده می‌شوند.
قراردادهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟
جازه بدهید برای درک بهتر قراردادهای هوشمند مثالی ساده بزنیم. قراردادهای هوشمند را میتوان مثل دستگاه‌های فروش خودکار در نظر گرفت. وقتی شما می‌خواهید از این دستگاه‌ها یک نوشابه بخرید، اول پول را وارد دستگاه می‌کنید. بعد از آن دستگاه به صورت خودکار پول شما را پردازش می‌کند و نوشابه را تحویل می‌دهد. اگر از مسائل فنی فاکتور بگیریم، قراردادهای هوشمند هم تقریبا مانند دستگاه‌های فروش خودکار کار می‌کنند. قراردادهای هوشمند، بدون نیاز به افراد یا سازمان‌های واسطه، فرایند پرداخت یا اجرای یک قرارداد را پردازش کرده و در صورت صحیح بودن مفاد قرارداد مشخص شده، فعالیت را انجام می‌دهند. در واقع تنها کاری که این دستگاه‌ها انجام می‌دهند، اجرای خودکار دستورالعمل‌های داده شده به آنها است.
دستورالعمل‌های خودکار قراردادهای هوشمند، چگونه انجام می‌شوند؟
در ابتدا، دارایی‌ها و شرایط قرارداد کدگذاری می‌شوند و در بلاک چین قرار می‌گیرند. این قرارداد بین نودهای پلتفرم توزیع و چندین بار کپی شده است. بعد از اینکه پردازش انجام شد، قرارداد مطابق با شرایط مشخص شده اجرا می‌شود. از زمان هوشمند سازی فرایندها زمان زیادی می‌گذرد با این وجود، بزرگ‌ترین تفاوت فرایند قراردادهای هوشمند با فرایندهای معمولی در اینترنت، غیرمتمرکز بودن و عدم بازگشت آن است. مثلا تراکنش‌های بانکی به صورت هوشمند انجام می‌گیرند اما بانک مرکزی می‌تواند از انجام یک تراکنش جلوگیری کند. در قراردادهای هوشمند، شخص یا نهادی قادر به کنترل یک قرارداد نیست و وقتی مفاد یک قرارداد صحیح باشد، این قرارداد به صورت کاملا خودکار اجرا می‌شود.
با وجود این که تمام بلاک چین‌ها توانایی پردازش کد را دارند ولی بیشتر آنها به شدت محدود هستند. اما بلاک چین اتریوم متفاوت است. اتریوم به جای ارائه مجموعه‌ای از عملیات‌های محدود، به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد تا نرم افزارهای خودکار را روی بلاک چین خود اجرا کنند. بلاک چین اتریوم برای همه کسانی که بتوانند برنامه غیرمتمرکزی ارائه دهند، قابل استفاده است.
ماشین مجازی اتریوم چیست؟
ماشین مجازی اتریوم یا (EVM) یک نرم افزار کاملا تورینگ است و روی شبکه اتریوم اجرا می‌شود. این سیستم صرف نظر از زبان برنامه نویسی به هر میزان که کاربر بخواهد زمان و حافظه در اختیارش قرار می‌دهد. ماشین مجازی اتریوم روند ایجاد برنامه‌های بلاک چینی را بسیار آسان‌تر و کارآمد‌تر از همیشه می‌کند. به جای اینکه برای هر برنامه یک بلاک چین ایجاد کنید می‌توانید از بلاک چین اتریوم برای هزاران برنامه بهره بگیرید.
اتریوم در چه زمینه‌های کاربرد دارد؟
پلتفرم اتریوم، توسعه دهندگان را قادر می‌سازد تا برنامه‌های کاربردی غیر متمرکز را ایجاد و راه اندازی کنند. یک برنامه غیر متمرکز یا به اختصار «Dapp» می‌تواند بدون نیاز به واسطه‌ها و با استفاده از توزیع جمعی یک عمل مخصوص را انجام دهد. برای مثال بیت کوین یک Dapp است که کاربران می‌توانند توسط آن دارایی‌های دیجیتالی به اسم بیت کوین را به صورت همتا به همتا منتقل کنند.
مزایای پلتفرم غیرمتمرکز اتریوم چیست؟
چون برنامه‌های غیر متمرکز در بلاک چین اجرا می‌شوند، در نتیجه از تمام ویژگی‌های بلاک چین نیز می‌توانند استفاده کنند. مثلا:
- غیر قابل تغییر بودن
واسطه‌ها و افراد ثالث نمی‌تواند هیچ تغییری در داده ها ایجاد کنند.
- غیرقابل دستکاری و نفوذ
برنامه‌ها بر اساس اجماع شبکه فعالیت می‌کنند. بنابراین امکان سانسور، نفوذ به شبکه یا حذف داده‌ها وجود ندارد.
- امن
بدون نهاد مرکزی و تضمین شده توسط رمزنگاری‌ها است.
- همیشه فعال
برنامه‌ها هرگز متوقف نمی‌شوند و هیچ کس قادر به جلوگیری از فعالیت آنها نیست.
هر خدمت متمرکزی می‌تواند توسط اتریوم غیرمتمرکز شود. خدمات بزرگی مثل پرداخت‌ها، بیمه، رای‌گیری و بسیاری از خدماتی که اکنون توسط واسطه‌ها انجام می‌شوند، با بلاک چین تمرکز زدایی خواهند شد.
ضعف برنامه‌های غیر متمرکز چیست؟
عامل انسانی
کد قراردادها توسط برنامه نویسان نوشته می‌شود. به همین دلیل، احتمال اشتباه وجود دارد. اگر قرارداد هوشمند در بلاک چین ثبت شود، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد. مثال خوبی از خطای انسانی پروژه «DAO» است. اشتباه‌های برنامه نویسان در کدنویسی مشکلات زیادی را به وجود آورد؛ به طوری که برخی هکرها از اشتباه‌های برنامه نویسی سو استفاده کردند و ۶۰ میلیون دلار را به سرقت بردند.
وضعیت قانونی
در حال حاضر، قراردادهای هوشمند توسط همه دولت‌ها مورد قبول نیستند. بنابراین اگر نهادهای دولتی تصمیم به ایجاد یک چارچوب قانونی برای قراردادهای هوشمند داشته باشند، مسائل جدیدی به وجود خواهد آمد.
هزینه‌های پیاده سازی
قراردادهای هوشمند بدون برنامه نویسی قابل اجرا نیستند. باید یک یا چند برنامه نویس ماهر داشته باشید تا قراردادهای هوشمند به خوبی تنظیم شوند. البته چند ماه پیش سرویس‌هایی برای ایجاد قراردادهای هوشمند توسط کاربران عادی ایجاد شده است. به این ترتیب کاربران خواهند توانست با چند کلیک بعضی از قراردادهای هوشمندشان را تنظیم کنند. البته این سرویس‌ها هنوز به صورت آزمایشی فعالیت می‌کنند.
دوو یا سازمان مستقل غیرمتمرکز چیست؟
سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز یا (Decentralized Autonomous Organizations) را نیز میتوان در اتریوم پیاده سازی کرد. این ویژگی به اختصار «DAO» خوانده می‌شود. DAO یک سازمان کاملا مستقل، غیرمتمرکز و بدون رهبری واحد است که توسط کد برنامه نویسی روی مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند نوشته شده و روی بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود. این کد برای جایگزینی قوانین و ساختار یک سازمان قدیمی طراحی شده است. یک شکاف DAO باعث شد که بلاک چین جدیدی به وجود بیاید و به دنبال آن «اتریوم کلاسیک» هم پدید آید. در واقع اتریوم قدیمی را اتریوم کلاسیک می‌گویند و اتریوم جدیدی که از DAO به وجود آمد را مورد استفاده قرار دادند.
هک دائو (DAO) همه چیز را تهدید می کند
به یاد داشته باشید که اتریوم برای ساخت سازمان های خودمختار غیر متمرکز نیز استفاده می شود. اما در سال ۲۰۱۶ اتفاق بدی افتاد. یک استارت آپ که بر روی پروژه DAO کار می کرد، ناگهان هک شد.
DAO پروژه ای بود که توسط تیمی در پشت استارت آپ دیگری به نام Slock.it طراحی و برنامه ریزی شده بود. هدف این استارت آپ، ساخت یک شرکت سرمایه گذاری غیر انسانی بود که به سرمایه گذاران امکان می دهد از طریق قرارداده های هوشمند تصمیم گیری کنند. تامین مالی DAO از طریق فروش توکن انجام می شد و در نهایت موفق به جمع آوری حدود ۱۵۰ میلیون دلار از هزاران نفر شد.
اندکی پس از جمع آوری این مبلغ، DAO توسط هکری ناشناس که در همان زمان از شبکه اتریوم حدود ۵۰ میلیون دلار دزدی کرده بود، هک شد. در حالی که این حمله به خاطر نقص فنی در نرم افزار DAO صورت گرفته بود، نه به خاطر خود پلت فرم اتریوم، اما توسعه دهندگان و بنیانگذاران اتریوم مجبور شدند که با این مشکلات و حجمی عظیمی از مردم عصبانی مقابله کنند.
